MENSAJERO DE LA LLUVIA — ojarasca Ojarasca
Usted está aquí: Inicio / Escritura / MENSAJERO DE LA LLUVIA

MENSAJERO DE LA LLUVIA

Simón Cojito Villanueva

CHIOPANKALAKEJ

Yolpakij chiopankalakej,

nijtochia teponastli ijtik moxtli,

ipan ojtli malintok ayauitli

popoliui tetsajlan.

 

Olini iljuikak uan tlaltipaktli,

juak tlatekuini niman tsajtsi uejjuetskistli,

xoxojki iuan kostik tekuani

kiitaj teponastli.

 

Kolatsin kinapalouaj sitlalimej,

ika iluitl sa ixpaki,

mexkal asintli nijtochia

kuak uetska tampol.

 

Yeuajli kitlauiljuiyaj siuamej,

ika mexkal tlachiochioual asintli,

tepeyoj sa tsajtsij niman tsijtsikuinik yolkamej

kuak xochikuetli nochimalouaj.

 

Ipan uipiltin sa tlatepiniaj xochimej,

kuak sojsotlaui mexkal atl,

tlakamej kimajkauiyaj siuamej

ika kuajkualtin tlatsotsonaltin.

 

Iljuipan sa notlaljuiloj

ika ueyi pakilistli,

mexkal atsintli sa tlatejuijuiteki,

ika iljuiuij totajtsin Nikolatsin.

 

 

EL TEOPANKALAKIS

Sumergido en la multitud de plegarias

danza el teponastle entre niebla,

fragantes nubes se retuercen en la vereda,

se esparcen en el teopankalakis.

 

El rugido del huesquistle, agita cielo y tierra

al son del chile frito,

custodiado de ocelote verde y amarillo

gendarmes del teponastle.

 

El Costeño decorado de estrellas

agasaja la víspera de noble espíritu,

con el fandango de mezcales

al tenor de la tambora.

 

Las doncellas iluminan la negrura

con garrafas de agua bendita de maguey,

rugen y saltan animales de la selva

cuando agitan sus enaguas.

 

A carcajadas de maguey

zapatean las flores en los huipiles,

paliacates aletean a las doncellas

con sones del teopankalakis.

 

Padrinos y Mayordomos mezclan

cosquilleos de júbilo,

con fugitivos látigos de mezcal

el día de San Nicolás Tolentino.

 

 

AXELOXTLI

Niyekastikatka konetsintli,

tinechmanilchiaya sempoalxochitl,

iuan tsopilomej nitlakuayaj

kampa tlatopontok,

ijtik tlitl noueyikatsajtsililoj,

itech totemakixtijkatsin niueixtikatka,

nikuajyekachiaya atsintli,

totomej Intlamachilis

kikualnexchiaj tepeyoj,

ipan ome tonajli toxkatl

ikxitlan Toueyinantsin Kolotsin,

tlakualispan noueyikatsajtsililoj

itonijli sa kikualoj,

xochipaktli nijmantikatka

nijmaseuaya toueyitajtsin,

ikchitlan Toueyinantsin Kolotsin.

 

 

MENSAJERO DE LA LLUVIA

Me nominaste príncipe de niño

con mi aro de veinte flores,

compartí alimento con los zopilotes

entre cantos y cohetones,

entre suplicas y fuego

fui monarca de dios

y mensajero de la lluvia,

las expresiones de las aves

adornaban el paisaje,

el dos de mayo

al pie de la santa cruz,

los devotos asaban sus ruegos

con látigos de agua,

bajo la sombra del sol,

con mi anillo flor de cuervo

fui misionero de Dios

al pie de la santa cruz.

 

 

————————————

Simón Cojito Villanueva, originario de Zitlala, Guerrero, escribe en náhuatl.

 

 

 

 

 

 

 

comentarios de blog provistos por Disqus