JACAL DE LODO
JACAL DE LODO
Abrigado
con pétalos de brisa,
cercado con cabellos de oro
del astro rey,
techo de estrellas
silbido de sombra
donde risan y
palpitan niños vírgenes.
Donde rugen a carcajadas
molinos de piedra,
donde salpica
la nobleza del machete
envuelto de palabras
melódicas de aves.
Aguas cristalinas
encarnan el campo,
bañado de alfombra verde
sabor a ocote.
Voces de colores
vuelan en la colina
protegidas por el
baúl de las montañas.
Lo que un día truncaron
y enterraron los invasores,
lo que destruyeron
que hoy dicen ser suyo.
Rodó súplicas bajo
la luna de octubre,
entre rocas de acero,
fundido con el llanto.
Dios mío ya no admitas
otro atropello de lobos,
no accedas que se roben
los mantos de oro,
no consientas
que desmembren tu cuerpo,
cuna de costumbres y tradiciones.
——————————
SOKI KAJLI
Mitskenchia ajuaxtli ixijyo,
sa kojkostik itson tonaltsintli mitseualoua,
titlapachejtika ika sitlalimej
kuak yeuajli tlalpitsa,
kampa kokonetsitsintin
najauilchia niman uetskaj.
Kampa metlamej
sa sojsotlaui ika pakilistli,
kampa maseuajli
tlajkauiya ika machiti,
ijtik totomej inxochikuikauan.
Asintli sa teskayoj
kiminnakayochiaj tepemej,
sojtikaj sa uelik
kentla okotl tlakentli.
sa papatlakaj xochitlajtolmej
kampa yejyatokej
ijtik kojjioj inyoltsin.
Uan iktsan koyotlakamej okipopolojkej
niman kitlalpachojkej,
aman kijtoua nointlatkij
tlin okikojkotonkej.
Onoknotekalok
niman onijkoyots chokistli
itsintlan xokotl uetsi mestli
ipan tepeyoj okatilijkej
tepostemej ika imixayoj.
Maka sa xtekauili matlanempolokij
koyotlakamej notemakixtijkatsin.
Yekuajli
maka sa makixtekikij
uan tlin onka ijtik moyoltsin,
maka sa tekauili
makitsajtsayanakij motlakayoj
tajua tiljuitemetsontli
niman titlakenxochitlajtojli.
———————————
| Simón Cojito Villanueva, autor náhuatl, originario de Zitlala, Guerrero.