PALABRAS DEL JOVEN A SUS PADRES SK’OP KEREM YU’UN STOT-SME’ — ojarasca Ojarasca
Usted está aquí: Inicio / Escritura / PALABRAS DEL JOVEN A SUS PADRES SK’OP KEREM YU’UN STOT-SME’

PALABRAS DEL JOVEN A SUS PADRES SK’OP KEREM YU’UN STOT-SME’

Manuel Bolom Pale

Papá, mamá, sigo pensando todo el tiempo
en el linaje humano
pienso en esa flor que enciende mi cuerpo
la hermosa, la violenta flor del campo,
pétalo de carne
y huesos, pétalos, pétalos, flores, flores, bellísimas.
Me he quedado clavado en los ojos de su ropaje
que me palpita bajo la sangre pura de los ojos
mi amor, esperan que sus ojos y mis ojos
queden juntos
mirándose como dos astros, como uno,
ayer pasé al lado de su casa
únicamente busqué que me mordiera el perro
únicamente busqué que me regañaran sus padres.
Padre, ya no puedo vivir por la joven
ya no aguanto más
les ruego que me pidan a mi futura compañera
porque su cuerpo es de tierra
y mi cuerpo es de tierra
de qué sirve la tierra sin su cuerpo
de qué sirve la tierra sin mi cuerpo
de qué sirve mi cuerpo sin su cuerpo
y de mi cuerpo y su cuerpo, de qué sirven
si su cuerpo y mi cuerpo son de tierra
tierras más tierra nuestros hijos
tierra con espiral, la tierra
y todo lo que existe sobre la tierra
tierra tierra tierra tierra.


Tot, me’, yakil ta jnop skotol k’ak’al yu’un

ti jchi’ilechbat ko’nton ta snopel li t’ujumal nichim
yu’un jbek’tale
ti t’ujumal tsebe, ti jarixkail nichime, snichimal
sbakel bek’talile,
nichim, nichim, nichimetik, nichimetik,
t’ujumal nichi.
Ochem ta yut jsat ti sk’u spok’e
xvilvun ko’nton yu’un xchi’uk jch’ich’el
jk’anel, jmalaoj stsak sba ta jun li jsatutike
sk’el sbail k’uchel k’analetik, jlot no’ox,
volje li jelav ta sk’al sna
ja’ no’ox ay jsa’ sti’el yu’un ti ts’i’e
ja`no’ox ay jsa’ sti’el yu’un ti ts’i’e
ja’ no’ox ay jsa’ utel yu’un ti stot sme’e.
Tot, muxa xikuxi chkai yu’un ti tsebe
muxa xkuch ku’un
cha jk’anboxuk vokol chba k’anik ti kajnile
ti sbek’tale xkolaj k’uchel balamil
ti jbek’tale xkolaj k’uchel ach’el
k’usi stu’ ku’un lum ti me muyuk ku’un ti
sbek’tale
k’usi stu ku’un lum me muyuk jbek’tale
k’usi stu jbek’tal ti me muyuk sbek’tale
ti jbek’tale, ti sbek’tale k’usi stu
ti sbek’tale xchi’uk ti jbek’tale ja’ ta lum
lum xchi’uk lum ti inich’nabtake
sjoylejal lum ti lume
xchi’uk skotol ti k’usi oy ta balumile
lum lum lum lum.

__________

Manuel Bolom Pale (Jososic, Huixtán, Chiapas), poeta y escritor tsotsil. Su más reciente libro es Sk’inal xikitin: k’opojel yu’un nupunel/Fiesta de la chicarra: un discurso ceremonial para el matrimonio (Dirección General de Culturas Populares y Urbanas, México, 2017).

comentarios de blog provistos por Disqus