SOLAMENTE DIGO ADIÓS / LAKGAUNA SAXTU AN’TA KAXTIN
DESPIERTAS SOLO EN LA MONTAÑA, CON EL VIENTO SOPLANDO TU ROSTRO,
con sentimiento tan sólo de ser libre,
el aire que respiras, tan limpio y tan puro, el cielo tan azul y tan claro,
cuando estás solo en la montaña.
Con un sentimiento, tan sólo de ser libre es un momento cuando tu
corazón ¡grita!
Acaso no ves lo que está pasando, ¿por qué te niegas a verlo?
Siente como llueve lágrimas de fuego en un día soleado, ¿acaso no sientes
la jaula?
Yo tan sólo quiero ser ¡libre!
Este es un tiempo forjado con miedo
es un tiempo en el cual no hay luz
todo huele a miedo y a muerte.
Los ancestros podrían escuchar todo lo que está pasando hoy.
Se revolcarían en sus tumbas,
todos estarían ¡avergonzados!, al ver que la tierra de los libres fue escrita
en cadenas.
No me voy a someter a su razón, ahora tan sólo me sentaré a ver a los
niños rezar, ¡Dios, sálvalos hoy!
Llevamos a cabo nuestro destino,
pero no escucharemos a esa pequeña voz, “ojalá y todo lo que ocurre hoy
sea ensueño”.
Con los brazos abiertos encontramos a la muerte,
¡No hay elección! ¡el infierno es nuestro próximo hogar!
Este mundo se ha convertido en una gran bomba de tiempo,
y mis ojos ya no quieren ver, mi alma sufre y mi conciencia me atormenta.
No quiero ser igual que tú, en tus ojos veo la muerte aproximarse, el viento
ha dejado de soplar y el sol esconde su luz.
¿Por qué te sientes dueño de todo?, ¿quién te dijo que todo es tuyo?,
¿quién dijo que eres el único?, ¿por qué eres así?
Jamás entenderás, te niegas a ver la verdad.
LAKGAUNA SAXTU AN´TA KAXTIN, STLAN MAKGKATSILLA,
wa gun tu jashanalla lu stlan ta makgkatsi, wa akgapun stlan chu
stalanka,
akshni saxtu wala an´ta kaxtin.
Ca´manwa makgkatsipat pi´lu stlan kiltamaku,
Lu stujua sha pi´na lakapastaca pi´kalajuan na latapalla, Wa akshni
mi naku t´chashtai.
Pi ‘ni tu ukxilpat tu lama huku j´katashawat, ¿tush´lakata
ni´ukshilpatana tu´lama?, Magkatsilla la´la senan lhcullat ak´shni
chichinama, ¿pi´ni makgatsilla pi´talakachinulaw?, A´quit manwa
calajuan k´latamapatan.
U´ku t´pecua kilhtamaku u´law,
U´ku kilhtamaku ni stalanka, pak´s li´kancala sh´gun ka´linin, chu
t´pecua. P´aks kin shunatatankn tlan na´kashmatkoll tu´lam huku
j´katashawat,
Sh´kincalimashenankgon chu shit´sikgo! Akshni sh´ukshilkgol pi
an´ta k´shtiit sha´stlan g´cadenas t´tsokgnit.
Ni´ki t´lakgpelikgol kin´talacapastacni,
Huku manwa nak´tula na´cukshilkgo la´la lactus caman rezan wa
shpuchinakan. Puchina ka´makgtallkgo
Stujua liinaw ki´latamatcan,
Ni´ kashmataw t´chuwin, “tlan´ta pi´ pax tu´lama ca´tamamishni
shwa”. T´lakastokgni mi makan mastalla acsh´ni pashtokga ka´linin,
Nitu licuchan wa infierno sha´sasti quin chiquin´can na´wan. E´ma
catashawat wa akgtum bomba sh´lacata kilhtamacu,
Wa ki´lacastapu nelh ukshilhpatankgoll, qui´ anima ni´sltan
makgatsill, ni tlan tu lama.
Ni´ utilla cumpatan la´la wish,
Anta j´milacastapu cukshila ka´linin, wua gun nelh snokgnan chu
chichina matsiakga sh´listalanka,
¿tush lackata pa´ks mi la makgatsilla? ¿tisha unin pi’ pa’ks mi’la?
¿tisha unin pi’ca mi sacstu?
¿tu wish tluupat catsilla? ni’acshni na lacapastaca mangua ka’lcali
mi li nin akstu na tuucana.
__________
Francisco Hilario Sainos Guzmán (Ixtepec, Puebla, 2001). Estudia Derecho con Enfoque Intercultural.